Учебник языка эсперанто. Основной курс - Борис Григорьевич Колкер

7.1. Что означают следующие слова?

Parteto; grandegulo; gastejo; gefratoj; leterportisto; sekretigi; plibonigi; fotilo; duonjara; duobligi; rerakonti; antaǔhieraǔ; kelkcent; multvorta; alproksimiĝi; senhariĝi; restu; surstrate; tutmonda; malkara; unufoje; unuafoje; lastfoje; jarkvino; trafari; samlandano; alivesti sin; demeti; subteksto; subpieda; sube; tranokti; malsukcesi; ĉeesti; ĉiopova; ĉirkaǔpreni; enigi; kunigi; nedeviga; nepra; jese; interkompreno; ĝustatempulo; lavmaŝino; laborloko; ĉevalkurejo.

7.2. Переведите сочетания:

de la kapo ĝis la piedoj; rigardu sub la piedojn; temperaturo sub nulo; en sabato; kun lia subskribo; priparoli dum tagmanĝo; unu fojon por ĉiam; per unu fojo; konoj de lernantoj pri la historio; malsana je la piedoj; ĝis kie?; fenestro al la strato; enamiĝi al pliaĝulo; aliĝi al Esperanto-klubo; la plej bela el la virinoj; veni por vidi vin; kinejo kun mil lokoj; dekduo da kovertoj; levi sin de la tablo; resti sen mono; nokto sen dormo; iri tra la strato; antaǔ kelkaj minutoj; tio estis ĉirkaǔ dimanĉo; proksimiĝo celen; labori tage-nokte.

7.3. Переведите фразы:

Kio nin ne interesas, tion ni tuj forgesas.

La «tuj» de sinjoroj estas multe da horoj.

Ni interesiĝas pri homoj, kiam ili interesiĝas pri ni (Publius Syrus/Sirus).

Tempo estas mono (B. Franklin).

Li havas pli da mono, ol li povas kalkuli.

Riĉulo ne scias, kiu estas lia amiko.

La homo estas tio, kio li estas, sed ne tio, kio li estis.

Kiam la vino eniras, la saĝo eliras.

Apenaǔ lin portas la piedoj.

La vesto, kiun vi ne havas, vin ne varmigas.

Se vi amas preni, amu nepre redoni.

Ne ĉiam diru tion, kion vi scias, sed ĉiam sciu, kion vi diras.

Kia gasto, tia gastigo.

Mi ne estas tiel riĉa, por ke mi aĉetu malkarajn objektojn.

Multfoje povas ami la homo, sed nur unufoje li amas (A. I. Kuprin).

Ĉi tio restu inter ni!

Pli bona estas malgranda «jen prenu!», ol granda «morgaǔ venu!».

Por esti bona instruisto, necesas ami tion, kion vi instruas, kaj tiujn, kiujn vi instruas (V. O. Kluĉevskij).

Vivu kun la homoj tiel, ke viaj amikoj ne estiĝu malamikoj, sed ke malamikoj estiĝu amikoj (Pitagoro).

Vivi sen virinoj estas same malfacile, kiel kun virinoj (Aristofano).

Viro devas preni edzinon, kiu havu duonon de lia aĝo plus sep jarojn.

Se la homo ne enamiĝis ĝis kvardek jaroj, prefere li ne enamiĝu ankaǔ poste (B. Shaw/Ŝo).

Se du homoj faras eĉ tute saman laboron, rezulto ne estos sama.

Ne sufiĉas fari bonon, necesas ankoraǔ fari ĝin bone (D. Diderot/Didro).

Kiu pli frue venas, pli bonan lokon prenas.

Kiu venis post la manĝo, restas sen manĝo.

Ĉio sia estas plej ĉarma.

Esperanto estas la plej facila lingvo.

7.4. Переведите на эсперанто:

Вчера я встал рано, почистил зубы, умылся и оделся. После завтрака я сложил учебники в портфель и вышел из дому. Через четверть часа троллейбус был уже вблизи университета. Я пришёл за пять минут до занятий. В течение двух часов у нас была важная лекция по истории, а затем – практические занятия по физике и математике. Я пообедал в студенческой столовой и пошёл в библиотеку. Полтора часа я занимался спортом. Дома я поужинал и сел читать такой интересный роман, что даже забыл про телевидение. В половине двенадцатого я лег спать.

7.5. Расскажите о вашем рабочем дне или составьте диалог по одной из ситуаций: а) если бы у вас была сильная воля, какой у вас был бы режим дня? Спросите товарищей, как это осуществить; б) вы ездите на работу или ходите пешком? Что вы видите по дороге?; в) побеседуйте с товарищем о вашей работе, чем она вам нравится и чем не нравится; г) побеседуйте с товарищем о работе, которой вы мечтаете заняться. Чем она вас привлекает?

Как вы заметили, пункты, разъясняющие теоретический материал, коротки. Но пункт 7-6 – исключение. И не случайно: правильное употребление винительного падежа требует определённого навыка, приобретаемого тренировкой. Благодаря наличию винительного падежа фраза на эсперанто становится гибкой.

Приложения

Языковая игра «Однокоренные слова»

От корневого слова образуйте как можно больше слов путём изменения окончания, добавления суффикса, приставки или корня. Например: sana – sano, malsana, sanigi, resaniĝi, malsanulejo, porsana, piedmalsano…

С. Н. Кузнецов. Основные понятия и термины интерлингвистики (извлечение)

Автономизм (схематизм) – одно из ведущих направлений в конструировании апостериорных языков; противопоставляется натурализму. Автономизм исходит из того, что плановый язык должен строиться по образцу естественных языков, но при этом может иметь собственные (автономные) правила и закономерности.

Автономный язык (схематический язык) – плановый язык апостериорного типа, следующий принципам автономизма… К числу автономных языков относятся: эсперанто, идиом-неутраль, идо.

Академия – орган, осуществляющий контроль за функционированием и развитием плановых языков коллективного использования… Академия эсперанто имеет главным образом охранительные функции, лишь официализируя коллективно вырабатываемую норму языка.

Апостериорный язык – плановый язык, составленный по образцу и из материала естественных языков. Так, в эсперанто почти все слова являются заимствованиями из естественных языков.

Априорный язык – плановый язык, словарный состав и грамматические элементы которого не заимствуются из естественных языков, а конструируются