Гары Потэр і Вязень Азкабана - Дж. К. Роўлінг

- Ніхто не заб’е цябе, пакуль не будуць высветлены ўсі пытанні,- сказаў Люпін.

- Высветліць пытанні?- правіскатаў Пэцігру, працягваючы шалёна зыркаць вакол сябе, яго вочы стрэлілі на вокны, потым на дзверы і зноў на вокны.- Я ведаў што ён прыйдзе за мною. Ведаў што ён вернецца. Я чакаў гэтага дванаццаць год!

- Ты ведаў, што Сірыюс вырвецца з Азкабана?- спытаўся Люпін і яго лоб пакрыўся зморшкамі,- Вырвецца, ня гледзячы на тое, што да яго гэтага ніхто не рабіў?

- Ён атрымаў ад Цемры сілы, аб якіх мы можам толькі марыць,- пранізліва галасіў Пітэр,- як, яшчэ ён мог гэта зрабіць? Мяркую, што Той Каго Нельга Менаваць, навучыў яго сякім-такім штукам!

Блэк зарагатаў, яго жудасны і невясёлы смех напоўніў увесь пакой.

- Ці ж гэта мяне вучыў сваім штукам Вальдэморт?- прамовіў ён.

Пэцігру уздрыгануўся так, бы Блэк шчоўкнуў перад яго тварам пугаю.

- Што, дрыжыкі прадзіраюць пры ўзгадке свайго старога гаспадара?- спытаўся Блэк.- Не вінавачу цябе ў гэтым! Яго хэўра не вельмі задаволена табою?

- Ня ведаю... пра што ты кажаш, Сірыюс...- прамармытаў Пітэр. Яго твар ззяў ад пота, а дыханне было хутчэй, чым гэта можна было сабе ўявіць.

- Ты хаваўся гэтыя дванаццаць год не ад мяне,- прамовіў Блэк,- ты хаваўся ад старых саўдзельнікаў і прыхільнікаў Вальдэморта. У Азкабане я чуў пра што яны гавораць, Пітэр... яны лічаць, што ты памёр, інакш табе прыйшлося адказваць перад імі... Я чуў, як яны крычаць ува сне. Здаецца яны лічаць, што здраднік падмануў іх... што Вальдэморт пайшоў да Потэраў па тваёй звестке... і там сустрэў згубу. І не ўся яго хэўра трапіла ў Азкабан, сёй-той чакае сваго часу, робячы выгляд, што зразумеў памылковасць сваіх дзей... Што будзе, калі яны даведаюцца, што ты жывы, Пітэр..?

- Ня ведаю, пра што ты кажаш,- зноўку прамовіў Пэцігру. Ён выцер свой твар рукавом мантыі і зірнуў на Люпіна.- Не слухай яго, Рэмус... ён звар’яцеў...

- Павінен прызнаць, Пітэр,- спакойна прамовіў прафесар Люпін,- што мне цяжка зразумець, чаму цалкавіта невіноўны чалавек пажадаў дванаццаць год насіць пацучынае аблічча.

- Невіноўны, але перапужаны!- вішчаў Пэцігру.- А калі б прыхільнікі Вальдэморта і перследавалі мяне, дык толькі за тое, што праз мяне трапіў у Азкабан адзін з іх лепшых людзей... шпіён – Сірыюс Блэк!

Блэк скруціў морду.

- Як ты смееш,- прагыркаў Блэк, быццам працягваў быць мядзведзепадобным сабакам.- Ці гэта я шпіён Вальдэморта? Ці можа гэта я спрадвеку сцяліўся перад тымі хто быў мацней і магутней за мяне? Не, гэта быў ты Пітэр... Я дагэтуль не ўцямлю, чаму я з самога пачатку не зразумеў, што ты здольны на гэта. Цябе ж заўжды падабаліся сябры, якія маглі бы паклапаціцца аб цябе? Спачатку гэты былі... я, Рэмус... і Джэймс...

- Я – шпіён... ці ты не здурнеў... ніколі... не ўяўляю, як ты толькі мог сказаць гэта...

- Лілі і Джэймс зрабілі цябе сваім Сакрэтным ахоўнікам, па маёй прапанове,- прасыкаў Блэк, настолькі злосна, што Пэцігру адскочыў назад.- Я меркаваў, што гэта ідэальны план... блефа... Што Вальдэморт абавязкова прымецца шукаць МЯНЕ і яму ніколі не прыйдзе на галаву, што яны пад аховай гэткай слабой і бяздарнай істоты, як ты... Напэўна гэта быў самы найвялікшы момант твайго няшчаснага жыцця, калі ты паведаміў Вальдэморту, дзе схованка Потэраў.

Пэцігру нешта разгублена замармытаў. Гары чуў асобныя словы накшталт “ненатуральна” і “бязглуздзе”, але не мог не заўважыць яго папялова-шэрага твару і тое, як Пітэр працягваў стрэліць вачыма ў напрамку вакна і дзвярэй.

- Прафесар Люпін?- нясмела спыталася Герміёна.- Можна... можна задаць пытанне?

- Зразумела ж, Герміёна,- ветліва прамовіў настаўнік.

- Нуу... Скаберс... ой, то бок... гэты чалавек... ён спаў у адным пакоі з Гары, на працягу трох год. Калі ён працуе на Самі Ведаеце Каго, чаму дагэтуль ён не спрабаваў якімсь чынам пашкодзіць Гары?

- Вось!- пранізліва загаласіў Пэцігру, кажучы на Герміёну сваёй пакалечанай рукою.- Дзякуй! Бачыш, Рэмус? Я і валаска не крануў на гарынай галаве! Калі я здраднік, чаму?

- Я скажу чаму.- апрамовіў Блэк.- ты ніколі анічога не рабіў таму, ад каго не чакаў хуткай аддзякі. Вальдэморт недзе хаваецца вось ужо дванаццаць год і кажуць, што ён увогуле напалову мёртвы. Хіба ты б здзейсніў пад носам у Альбуса Дамблдора забойства дзеля разбітага чараўніка, які страціў усю сваю ўладу? Ты павінен быў упэўніцца, што ён зноўку стаў самым крутым задзіракам на ўсёй дзіцячай пляцоўцы, перш чым вярнуцца да яго. Інакш навошта табе было трапляць у якасці ўлюбёнца ў сям’ю чарадзееў. Ты жадаў ведаць ўсі навіны. І калі б раптам твой стары гаспадар аднавіў свае сілы, ты мог бы бяспечна ўз’яднацца з ім...

Пэцігру колькі разоў адчыняў рот, але адразу зачыняў яго. Здавалася бы ён страціў мову.

- Ээээм... Містэр Блэк... Сірыюс?- зноўку нясмела звярнулася Герміёна.

Блэк падскочыў і ўтаропіў свае вочы на Герміёну, быццам даўно не чуў, як да яго звяртаюцца ветліва.

- Калі вы не супраць, ці не адкажыце, як... збеглі з Азкабана без дапамогі Чорнай Магіі?

- Дзякуй!- вохнуў Пэцігру, адчайна ківаючы на Герміёны,- Вось! І я пра тое ж...

Але Люпін адным позіркам прымусіў яго замаўчаць. Блэк крыху пахмурна зірнуў на Герміёну, але не з-за таго, што раззлаваўся на яе. Здавалася ён абдумвае свой адказ.

- Я і сам ня ведаю гэтага,- павольна прамовіў ён.- Думаю адной з прычынаў, чаму я не з’ехаў з глузду было, тое, што я ведаў тое, што ані ў чым не вінаваты. Гэта не было шчаслівай думкай, таму дэментары не змаглі высмактаць яе з мяне... але менавіта яна дапамагла мне захоўваць сябе ў глуздзе і разуменні кім я ёсць... дапамагала мне захоўваць сілы... а, калі я пачынаў адчуваць, што ціск ўзмацняўся... я пераварочваўся на сабаку. Вы пэўна ведаеце, што дэментары ня маюць вачэй...- Блэк зглынуў.- Яны адчуваюць напрамак да чалавека, адчуваюць яго эмоцыі... Яны разумелі, што мае пачуцці змяньшаліся... што іх было меньш, чым звычайна ў чалавека, што яны станавіліся меньш складаным. Яны меркавалі, што я як і астатнія вар’яцею і гэта не турбавала іх, а я папросту ў гэты момант быў сабакам. Я быў слабы, вельмі слабы і не меў надзеі адагнаць іх, ня маючы сваёй чараўдзейнай палачкі...

- Але тут я ўбачыў Пітэра на гэтым фатаздымку... я прачытаў, што ён ў Хогвартсе разам з Гары... найідэальнейшым месцы, каб пачаць дзейнічаць, калі адчуе, што Цёмныя Сілы зноў вяртаюць сваю моц...

Пітэр сядзеў ківаючы галавой і бясшумна крывячы морды, аднак нібы загіпнатыязаваны працягваў глядзець на Блэка.

-... як толькі Пітэр ўпэўніўся бы ў моцы сваіх былых паплечнікаў, ён нанёс бы ўласны ўдар... нарэшце даставіў бы ім Потэра. А калі ён аддаў бы ім Гары, хто з іх адважыўся бы сказаць, што Пэцігру здрадзіў Лорда Вальдэморта? Яго бы сустрэлі з гонарам...

- Цяпер вы разумееце, чаму я зрабіў гэта. Я быў адзіны хто ведаў, што ён яшчэ жывы...

Гары прыпомніў, як падчас начной размовы містэр Візлі казаў сваёй жонцы:

“Ахова паведаміла... што Сірыюс увесь час размаўляў у сне, і кожны раз... адно і тое ж: “Ён у Хогвартсе””

- У маёй галаве быццам нехта запаліў агонь, і дэментары не маглі знішчыць гэта пачуццё... бо яно не было радасным... гэта была толькі дакучлівая думка... але яна дала мне моц і адчысціла мой розум. Аднойчы ноччу, калі дэментары адчынілі дзверы, каб прынесці мне ежу, я ператварыўся на сабаку і праслізнуў міма іх... Эмоцыі жывёлы занадта складаныя для іх разумення і гэта збіла іх з панталыку... Я быў худы... я схуднеў да такога стану, што лёгка праслізнуў праз краты... Працягваючы заставацца сабакам я паплыў на вялікую зямлю... Я рушыў на поўнач і ў сабачым абліччы пранік на тэрыторыю Хогвартса... пасяліўся ў Забароненым Лесе і не вылязаў адтуль за некаторымі выключэннямі... Напрыклад я наведаў адзін з матчаў па квідытчу... Гары, ты лятаеш як твой бацька... 

Ён зірнуў на Гары і той у першыню не адвёў свае вочы.

- Павер мне,- прахрыпеў Блэк.- Павер. Я ніколі не здраджваў Джэймсу і Лілі. Я хутчэй памёр бы, чым ім здрадзіць.

І нарэшце Гары паверыў яму. Хлопчык бы страціў мову, таму кіўнуў у адказ галавою.

- НЕ!

Пэцігру паваліўся на калені, бы сваім кіўком Гары падпісаў яму смяротны прысуд. Не падымаючыся з кален ён, выдыгаючы і склаўшы рукі бы ў малітве, рушыў наперад.

- Сірыюс... гэта ж я... гэта Пітэр... твой сябра... ты ж не...

Блэк замахнуўся на яго нагою і Пэцігру адхістнуўся.

- На маёй мантыі і так хапае бруду, без тваіх дотыкаў,- адгыркнуўся Сірыюс.

- Рэмус!- правіскатаў Пітэр, цяпер прыніжаючыся перад прафесарам Люпіным.- Ты ж не паверыў яму... Калі б яны змянілі план, хіба, Сірыюс не сказаў бы табе?

- Не, Пітэр, калі б вырашыў, што я шпіён, не сказаў.- прамовіў Люпін,- Думаю менавіта таму, ты і не паведаміў мне, аб змене плана?- спытаўся прафесар па-над галавою Пэцігру.

- Прабач мяне, Рэмус!- сказаў Блэк.

- Няма за што, Мягкалап, стары дружа.- адказаў Люпін, падкасваючы рукавы.- І ты ў сваю чаргу прабач мне, што я лічыў шпіёнам цябе.