Казкi (на белорусском языке) - Братья Гримм

- Лiсачка, даражэнькая, што табе трэба?

Адказала лiсiца:

- Мой гаспадар, якi забiў дракона, знаходзiцца тут i паслаў мяне, каб я папрасiла смажанкi, што сам кароль есць.

Загадала каралеўна паклiкаць кухара ды сказала, каб ён згатаваў смажанку, якую есць кароль, i данёс бы яе лiсiцы да самых дзвярэй карчмы.

Узяла лiсiца блюда, адагнала спачатку хвастом мух, што паселi на смажанку, i прынесла яе свайму гаспадару.

- Ну, карчмар, - сказаў паляўнiчы, - хлеб ды мяса ў нас цяпер ёсць, але хацелася б пакаштаваць i тае гароднiны, што есць сам кароль.

Паклiкаў ён ваўка ды кажа:

- Любы воўча, iдзi ды прынясi мне тае гароднiны, што есць кароль.

Пайшоў воўк напрасткi ў замак, бо ён анiкога не баяўся, увайшоў у пакой каралеўны ды тузануў яе ззаду за сукенку, каб яна азiрнулася. Пазнала яна яго па каралях ды пытаецца:

- Даражэнькi воўча, што табе трэба?

Ён адказаў:

- Мой гаспадар, якi забiў дракона, знаходзiцца тут, ён прасiў даць тае гароднiны, якую есць сам кароль.

Паклiкала каралеўна кухара ды загадала яму згатаваць тае гароднiны, якую есць сам кароль, i данесцi яе ваўку да самых дзвярэй карчмы. Узяў воўк у яго блюда i прынёс яго свайму гаспадару.

- Вось бачыце, гаспадар, - кажа паляўнiчы, - цяпер ёсць у мяне i хлеб, i смажанка, i гароднiна; але хацелася б мне пакаштаваць яшчэ i салодкае, якое есць кароль.

Ён паклiкаў мядзведзя ды кажа:

- Любы мядзведзь, ты нябось любiш салодкiм паласавацца, дык вось iдзi ды прынясi мне салодкае, якое есць сам кароль.

Затупаў мядзведзь проста да замка, i кожны яму саступаў дарогу. Падышоў ён да варты, i выставiла варта перад iх стрэльбы, не хацела яго прапускаць у каралеўскi замак. Тут падняўся мядзведзь на заднiя лапы, панадаваў ён такiх аплявушын, што ўся варта пападала на зямлю, - i рушыў мядзведзь проста да каралеўны, стаў ззаду яе i цiхенька зарычаў. Азiрнулася яна, пазнала мядзведзя i загадала яму iсцi з ёю ў пакой ды пытаецца:

- Даражэнькi мядзведзь, ты чаго хочаш?

Ён адказаў:

- Мой гаспадар, якi забiў дракона знаходзiцца тут, ён паслаў мяне па салодкае, якое есць сам кароль.

Паклiкала каралеўна кандытара i загадала згатаваць салодкую страву, якую есць кароль i аднесцi яе мядзведзю да самых дзвярэй карчмы. Пачаў тут мядзведзь лiзаць салодкiя лiзунцы, што скацiлiся на зямлю, потым надняўся на заднiя лапы, узяў у пярэднiя блюда i прынёс яго да свайго ўладара.

- Бачыце, гаспадар, - сказаў паляўнiчы, - вось ёсць у мяне цяпер i хлеб, i смажанка, i гароднiна, i салодкае; але хацелася б мне папiць i вiна, якое п'е сам кароль.

Паклiкаў ён свайго льва ды сказаў:

- Любы леў, ты ж да хмельнага ахвотнiк, дык вось iдзi ды прынясi мне вiна, якое п'е сам кароль.

Пакрочыў леў па вулiцах, i людзi ад яго ўцякалi; а калi падышоў ён да варты, тая хацела яму перагарадзiць дарогу, але леў так зароў, што ўсе ад яго адскочылi.

Падышоў леў да пакоя каралеўны i пастукаў хвастом у дзверы. Выйшла адтуль каралеўна, яна была спалохалася льва, але, пазнаўшы яго па залатым замочку ад сваiх караляў, загадала яму iсцi за ею ў пакой ды спыталася:

- Любы леў, ты чаго хочаш?

Ён адказаў:

- Мой гаспадар, якi забiў дракона, знаходзiцца тут; ён даручыў мне папрасiць вiна, якое п'е сам кароль.

Паклiкала каралеўна вiначэрпа, i ён павiнен быў даць iльву вiна, якое п'е сам кароль. Сказаў леў:

- Я хачу пайсцi з вiначэрпам разам ды паглядзець, каб ён даў мне сапраўднага.

Спусцiўся леў разам з вiначэрпам у вiнны склеп. Прыйшлi яны туды, i наважыўся вiначэрп нацэдзiць яму простага вiна, якое п'юць служкi, але леў сказаў:

- Пачакай! Спярша я вiно пакаштую, - нацэдзiў сабе паўконаўкi i выпiў яго нагбом. - Не, - сказаў ён, - гэта вiно не тое.

Зiрнуў на яго вiначэрп скосу, але пайшоў i хацеў нацэдзiць яму вiна з другой бочкi, што была для каралеўскага маршала. Але леў сказаў:

- Пачакай! Спярша я вiно пакаштую, - нацэдзiў сабе паўконаўкi ды выпiў яго. - Гэтае будзе крыху лепей, але ўсё ж такi i гэтае не тое.

Раззлаваўся тады вiначэрп ды сказаў:

- Цi можа такi дурны звер у вiне разбiрацца?

Але леў даў яму ў вуха, - той так i пакацiўся на зямлю; i калi падняўся на ногi, ён павёў iльва, нi слова не кажучы, у асобны невялiкi склеп, дзе стаяла каралеўскае вiно, якое не давалi пiць анiкому з людзей. Нацэдзiў леў спярша сабе паўконаўкi, пакаштаваў вiна ды кажа:

- Гэта, бадай што, сапраўднае, - i загадаў вiначэрпу налiць яго шэсць пляшак.

Потым паднялiся яны наверх. Выйшаў леў са склепа пахiстваючыся, быў ён трошкi пад хмелем, i павiнен быў вiначэрп аднесцi яму вiно да самых дзвярэй карчмы; тут узяў леў кошык у пашчу ды прынёс яго свайму ўладару.

Сказаў паляўнiчы:

- Бачыш, гаспадар, цяпер ёсць у мяне хлеб, i мяса, i гароднiна, i салодкае, i вiно - усё, што есць ды п'е сам кароль; а зараз я са сваiмi звярмi папалудную.

Ён сеў, пачаў есцi ды пiць i даў таксама паесцi ды папiць зайцу, лiсiцы, ваўку, мядзведзю ды льву; быў ён вясёлы, - ён ведаў, што каралеўна па-сапраўднаму кахае яго. Вось папалуднаваў ён ды кажа:

- Ну, гаспадар, я паеў ды папiў па-каралеўску, а зараз пайду ў каралеўскi замак ды ажанюся з каралеўнай.

А гаспадар пытаецца:

- Як жа гэта можа здарыцца, калi яна мае жанiха i сёння будуць ладзiць вяселле?

Выцягнуў тады паляўнiчы насовачку, што дала яму каралеўна на Драконавай гары, а ў iм былi завязаныя сем языкоў страшыдла, ды сказаў:

- Мне гэтыя знакi доказу дапамогуць.

Агледзеў гаспадар насоўку ды кажа:

- Калi я ўсяму i паверыў, дык ужо гэтаму нiзавошта веры не дам i стаўлю ў заклад сваю карчму разам з дваром.

Дастаў паляўнiчы кашалёк з тысячаю чырвонцаў, паклаў яго на стол ды кажа:

- А я стаўлю тысячу чырвонцаў.

Пачаў кароль пытацца ў сваёй дачкi падчас балявання:

- А чаго хацелi ўсе гэтыя дзiкiя звяры, што прыходзiлi ў мой замак ды зноў пайшлi?

- Я гэтага сказаць не смею, - адказала яна, - а вы паклiчце гаспадара гэтых звяроў, ён вам ўсё i раскажа.

Паслаў кароль свайго служку ў карчму ды загадаў яму запрасiць да сябе незнаёмца; слуга з'явiўся туды якраз у той час, калi паляўнiчы бiўся аб заклад з гаспадаром карчмы. I сказаў паляўнiчы:

- Вось бачыце, гаспадар, а кароль прыслаў жа свайго служку ды запрашае мяне з'явiцца, але я так проста не пайду. - I ён звярнуўся да каралеўскага служкi: - Перадайце маю просьбу каралю, каб прыслаў ён мне каралеўскае адзенне, карэту, запрэжаную шасцярыком, ды служак, якiя мяне суправаджалi б.

Пачуў гэта кароль ды кажа да сваёй дачкi:

- Што мне рабiць?

- Загадайце яго прывезцi, як ён гэтага патрабуе, - сказала яна, - i вы зробiце правiльна.

Паслаў тады кароль яму каралеўскае адзенне, карэту, запрэжаную шасцерыком коней, ды служак, якiя яго суправаджалi б.

Убачыў паляўнiчы, што па яго прыехалi, ды кажа:

- Вось бачыце, гаспадар, а зараз мяне адвязуць, як я i патрабаваў, - i ён адзеўся ў каралеўскае адзенне, узяў насовачку з драконавымi языкамi ды падаўся да караля.

Убачыў кароль, што той прыехаў, ды кажа да сваёй дачкi:

- Як мне належыць прыняць яго?

- Вы павiнны выйсцi яму насустрач, - сказала яна, - i вы зробiце правiльна.

Вось выйшаў яму насустрач кароль, павёў яго ў замак, а следам за iм iшлi ўсе ягоныя звяры. Кароль запрасiў яго сесцi побач з сабою ды каралеўнай, - а маршал сядзеў з другога боку ад яго як жанiх, але паляўнiчага ён цяпер не пазнаў.

I вось якраз прынеслi ў гэты час сем галоў дракона, каб госцi на iх паглядзелi, i сказаў кароль:

- Гэтыя сем галоў адсек у дракона маршал, таму я выдаю дачку сваю сёння за яго замуж.

Тады ўзняўся з-за стала паляўнiчы, раскрыў сем драконавых пашчаў ды спытаўся:

- А дзе ж сем языкоў дракона?

Спалохаўся маршал, збялеў i не ведаў, што адказаць; нарэшце ён прамовiў, калоцячыся:

- У драконаў языкоў не бывае!

- Так, iх не варта мець хлусам, але драконавыя языкi - гэта знак доказу пераможцы!

Паляўнiчы развязаў сваю насоўку, дзе ляжалi сем языкоў, ды прыклаў кожны з iх да пашчы дракона, - i языкi якраз падышлi да кожнай з iх. Потым ён дастаў насовачку, на якой было вышытае iмя каралеўны, паказаў яе нявесце ды спытаўся, каму яна падаравала яе. Яна адказала:

- Таму, хто забiў дракона.

Тады ён паклiкаў сваiх звяроў, зняў у кожнага з iх каралi, а з iльва залаты замочак, паказаў iх нявесце ды спытаўся, каму яны належаць.

- Каралi з залатым замочкам, - адказала яна, - былi мае, я падзялiла iх памiж звяроў за тое, што яны дапамаглi адолець дракона.

I сказаў паляўнiчы:

- Калi я ляжаў на полi бою стомлены ды заснуў, дык з'явiўся маршал i адцяў мне галаву. Потым ён аднёс каралеўну ды абвясцiў, быццам бы гэта ён забiў дракона; а тое, што ён схлусiў, я даказваю драконавымi языкамi, вось гэтай насовачкай ды каралямi.

I ён распавёў, як выратавалi яго звяры з дапамогай чарадзейнага кораня, як цэлы год ён блукаў разам з iмi па свеце, а цяпер зноў вярнуўся сюды i даведаўсяд пра падман маршала ад гаспадара карчмы.

Тады спытаўся кароль у сваёй дачкi:

- Цi праўда, што гэты чалавек забiў дракона?

Яна адказала:

- Так, гэта праўда. Цяпер я магу адкрыць злачынствы маршала, бо ўсё высветлiлася без майго ўдзелу; ён узяў з мяне абяцанне маўчаць. Вось чаму я прасiла святкаваць вяселле не раней як праз год ды адзiн дзень.