Разламашкі майстра Люфта - Кацярына Мядзведзева

— Значыць, з шасці долек, лісток з кропелькай расы? — прагаварыла яна. — Але адкуль ты ведаеш такія падрабязнасці? У каталогу няма фатаграфіі мандарына, бабуля ніколі не паказвала яго журналістам. Хочаш сказаць, што ты трымаў яго ў руках?

Антон маўчаў. А яна сказала задуменна:

— І любы замок ты ўмееш адкрыць звычайнай шпількай для гальштука.

— Прычым тут гэта? — раздражнёна спытаў Антон. А потым зразумеў, што гэта Юлія яго падставіла. Нейкім чынам яна ўмудрылася адкрыць дзверы бабулінага пакоя, а потым пры сведках прапанавала Антону адчыніць бар, выдатна ведаючы па школе, як лоўка ён абыходзіцца з замкамі. Дзіва што, яны ж праслухалі цэлы курс лекцый «Ключыкі-замочкі», Юлія тады атрымала пераздачу, а вось Антон заслужыў на іспыце апладысменты. І цяпер яго ўменне адкрываць замкі ўвойдзе ў склад злачынства, нароўні з нездаровай цікавасцю да разламашак.

— І куды ты яе дзеў? — будзённа спытала дзяўчына. — Схаваў дзесьці ў садзе? Улічы, у цябе яе не возьмуць ні ў адным ламбардзе.

Антон маўчаў.

— Але ж ты не станеш яе прадаваць. Засядзеш дома з лупай на воку і прымешся разбіраць па шрубцы, вывучаць, даследаваць, пісаць дыплом пра скрадзеную рэч, — Юлія ўздыхнула. — Я не буду цябе выдаваць, Антон. Мне няма справы да дзедавых цацак, гары яны агнём. Але мець зносіны з табой я больш не буду.

Ён маўчаў.

— Я так хацела табе дапамагчы, — з асуджэннем прамовіла Юлія. — Я да цябе па-сяброўску, з усёй душой, а ты апынуўся чарговым зладзюгай. Ты хоць бачыш, што нарабіў? Ты ўсю нашу сям’ю перасварыў, ты маю сястру пад падазрэнне падвёў. Калі б я ведала! Я думала, што знайшоўся сапраўдны бескарыслівы знаток дзядулевага майстэрства, а ты. — голас яе задрыжаў.

«Дарэмна яна паступіла ў школу вытанчаных рамёстваў, — падумаў Антон. — Ёй бы акцёрскаму мастацтву вучыцца. Талент у наяўнасці: з такімі сумленнымі вачамі так нахабна хлусіць». Ён зірнуў на дзяўчыну — і знямеў: у яе вачах блішчалі слёзы.

***

Хмуры і насуплены, Антон сядзеў у сваім пакоі. Чамадан ён так і не знайшоў. Што ж, хай праз месяц-другі гэту прапажу адшукае садоўнік, які падстрыгае кусты, і ўсё сямейства Люфт яшчэ раз пасмяецца над няўдачлівым залётнікам Юліі, што так паспешна збег, губляючы рэчы. А збегчы ён вырашыў канчаткова. Ён ужо нічога не разумеў, ён нікому ўжо не верыў, ён хацеў толькі аднаго — пакінуць хутчэй гэты дом. Далей ад усёй гэтай звар’яцелай сямейкі, і чорт бы пабраў усе гэтыя разламашкі з майстрам Люфтам заадно. Як там казала Юлія? Ці выжываюць з розуму, ці трапляюць у турму? Ён цяпер быў аднолькава блізкі да абодвух варыянтаў развіцця падзей. Антон нявесяла ўсміхнуўся. За два дні, праведзеных тут, ад глыбокай павагі перад разламашкамі не засталося і следу. Цяпер гэта слова трывала асацыявалася з вялікімі непрыемнасцямі. Ён баяўся выказаць здагадку, што будзе заўтра: што вынюхаюць паліцэйскія сабакі, чый след яны возьмуць? Зрэшты, Антону турбавацца няма чаго. Адбіткі пальцаў сцерла бабуля Люфт, разламашку ў яго выкралі, ён чысты. Хай паспрабуюць штосьці даказаць! А адразу ж пасля ператрусу ён адчаліць адсуль. І, можа, у школу не вернецца таксама. На чорта яму школа, ён паступаў туды з марай пра разламашкі, пра чароўныя рэчы з загадкай усярэдзіне. А кляпаць музычныя скарбонкі і без яго досыць умельцаў. Лепш ужо працаваць сантэхнікам ці таксістам, каб сумленным рамяством зарабляць на жыццё.

«З вачэй далоў гэтую дзіўную ляльку», — падумаў ён, паглядзеўшы апошні раз на пагардлівую ўхмылку паяца. Рыўком адкрыў верхнюю шуфляду тумбачкі і — здрыгануўся. Загадкава пабліскваючы зярнёнымі долькамі, у шуфлядзе ляжаў срэбны мандарын.

І, як у нядобрым перадранішнім сне, у гэтае ж імгненне за акном раздаўся залівісты сабачы брэх. Паліцыя! Так, яны, безумоўна, ведалі, што ахвяра ўжо чакае іх, цёпленькая, з падкінутым доказам.

— А вось і сабачкі, — раздаўся на калідоры бадзёры голас дзядзькі Карла. — Вырашылі не адкладваць на заўтра.

— Надакучылі ўжо, — млява адазвалася цётка Аліна. — Ізноў перавернуць мне ўсю бялізну ў камодзе.

У адно імгненне перад вачамі Антона прамільгнула ўяўленне: яго выводзяць у наручніках і саджаюць за краты. Ён уявіў шок у вачах сваіх бацькоў. Прадставіў, як прафесар вернецца з канферэнцыі, прачытае газету і скажа: «А я ж яго папярэджваў!» А Юлія ў сталовай за кубкам чаю распавядзе чарговаму дурылку, які захапіўся разламашкамі, пра сумны лёс яго папярэдніка.

Сцёршы з ілба халодны пот і ўявіўшы сабе ўсё самае горшае, Антон прыкметна супакоіўся. Што ж, яму цяпер сядзець і чакаць, пакуль сцапаюць? Ну ўжо не, дудкі. Ён пойдзе да бабулі Люфт, верне ёй разламашку і папросіць толькі аб адным: ціха выпусціць яго з дома.

***

Ён пастукаў, і дзверы неўзабаве адчынілася. Мадам Люфт у начной кашулі і ўсё з тым жа залатым ключом на шыі глядзела здзіўлена і незадаволена.

— Табе чаго, сябручок? — спытала яна. — Я па начах візіцёраў не прымаю. Узрост, як бачыш, ужо не той.

— Справа ў тым, што. мадам Люфт, уласна, мне. я хацеў. — блытана пачаў Антон, запнуўся і моўчкі дастаў з кішэні срэбны мандарын.

— Божачкі мае! — сказала бабуля Люфт. Схапіла свой залаты ключ, паднесла яго да вуснаў і пранізліва засвістала, так, што ў Антона заклала вушы.

— Сюды, хутчэй сюды! Рабуюць, забіваюць, рассякаюць няшчасную жанчыну! — загаласіла яна.

— Мадам Люфт! — у роспачы прагаварыў Антон. Але было позна. Усе тут жа збегліся, быццам чакалі за дзвярамі пакояў. Мадам Клара ў бігудзі, цётка Аліна ў празрыстым пеньюары, дзядзька Карл з сетачкай на валасах, насупленая Кіра. Юлія таксама была тут, стаяла ля сцяны.

— Што, малады чалавек, не здолелі адкрыць і прыйшлі мяне катаваць ды мучыць, каб я выдала вам сакрэт? Дык вось, гэты сакрэт памрэ разам са мной! — сказала бабуля задзірліва.

— Зусім не, вы памыляецеся, я ўмею адкрываць гэтую разламашку. Я хацеў вас пацешыць і падкласці туды сюрпрыз. Толькі не паспеў.

Ён націснуў сакрэтную кнопку, і мандарын звыкла распаўся на долькі. Але пустаты не было — усярэдзіне ляжала штосьці маленькае і бліскучае. Карамелька ў глянцавай абгортцы. Яблычная карамелька.

У дзверы праціснуўся вялікі чорны сабака. Паглядзеў на ўсіх нуднымі вачамі і лёг каля пустога крэсла.

— Люфі, — Кіра ўселася на падлогу і пачала гладзіць яго. На Антона яна не глядзела, а вось ён хацеў шмат пра што яе спытаць.

— Калі ласка, прапусціце ж мяне, — раздаўся знаёмы басавіты голас, і ў пакой увайшоў паліцыянт. Той самы, вусаты і грозны, што абяцаў згнаіць выкрадальніка за кратамі. Цяпер ён выканае сваё абяцанне, зразумеў Антон. Яго сэрца плаўна спаўзло ў пяткі, перамясцілася яшчэ трошкі ды затаілася дзесьці ў мыску левага чаравіка.

Антон пакорліва працягнуў рукі, каб на іх надзелі наручнікі. Але паліцыянт гэтых рук не заўважыў. Ён бухнуўся ў крэсла і прыняўся расшпільваць кіцель.

— Тата, зрабіць табе чаю? — спытала Юлія пяшчотна.

— Лепш разагрэй чаго-небудзь паесці, — прагаварыў паліцыянт нязвыкла лагодным тонам. — Што там сёння мама на вячэру кухарыла?

— Біточкі, твае улюбёныя, — ахвотна адклікнулася мадам Клара, уцякаючы на кухню. — Я мігам!

— Пазнаёмся, сябручок, гэта і ёсць бацька тваёй нявесты, — прагаварыла бабу­ля Люфт, адразу страціўшы свой ваяўнічы выгляд і ператварыўшыся ва ўтульную хатнюю бабульку. — Гэта ён прабіраўся дахаты па начным садзе і быў прыняты табой за рабаўніка ці палюбоўніка адной з дам.

Паліцыянт хмыкнуў.

— Ты ўжо прабач, што мы зрабілі табе такую праверку, — працягвала бабуля. — Юлія нам вельмі дарагая, і мы не маглі аддаць яе замуж за першага сустрэчнага.

— Праверку? — перапытаў Антон, хаваючы рукі ў кішэні.

— Так, — лагодна ўсміхнулася бабуля. — Занадта шмат прайдзісветаў палюе за калекцыяй. Мы павінны былі дакладна ведаць, што ў цябе няма карыслівага інтарэсу. Мы далі табе ў рукі разламашку і паглядзелі, што будзеш рабіць далей: раскруціш яе на шрубкі.

— Прадасі за кругленькую суму, — працягнула цётка Аліна.

— Выкінеш у памыйнае вядро, — дадаў дзядзька Карл.

— Ты паводзіў сябе годна, — падсумавала бабуля. — Ты гатовы быў прызнацца ў тым, чаго не здзяйсняў, пайсці за рашотку, абы не пацярпеў невінаваты. Гэта многа значыць для нас, Антон. Мы рады прыняць у сям’ю такога чалавека. Мы благаслаўляем ваш з Юліяй шлюб.

«Вы, можа, і радыя, — падумаў Антон нервова. — Але я зусім не гару жаданнем увайсці ў вашу сям’ю. Насупраць, у мяне ёсць толькі адно імкненне — як найхутчэй апынуцца далей ад гэтага гасціннага даху. Праверку яны зрабілі, трэба ж. Гэта ганебнасць, так здзекавацца над людзьмі. Хутчэй бы адсюль!» Яму кацела закрычаць на іх усіх і затупаць нагамі, як робяць пакрыўджаныя дзеці.

Але дом майстра Люфта не дазваляў істэрык. Самыя гадкія і непрыемныя рэчы тут было прынята казаць спакойна, ціха, з іранічнай усмешачкай. «Вы здзекаваліся з мяне, смяяліся ў мяне за спінай, выставілі мяне ідыётам. Істэрыкі ды скандалу вы ад мяне не дачакаецеся».