Сочинения. Том 4 - Гален Клавдий

ἕτερον· ὑπὲρ οὗ σύµπας ὁ λόγος ἐστίν.

6.6.16. πέµπτον δ’ ἄλλο στόµα οὐκ ἔχοµεν εἰπεῖν κατὰ τὴν καρδίαν, ᾧ τὸ ἐξ ἥπατος ἀφικόµενον εἰς αὐτὴν αἷµα πρὸς ὅλον ἀποπέµψει τὸ σῶµα.

6.6.17. µὴ τοίνυν ἐπιπέµπεσθαι λέγετε τῷ παντὶ σώµατι παρὰ τῆς καρδίας αἷµα καὶ πνεῦµα µηδὲ εἶναι τοῦτο τὸ σπλάγχνον ὡς ἀρτηριῶν, οὕτω καὶ φλεβῶν ἀρχήν.

6.6.18. οὔτε γὰρ ἀγγεῖον ἕτερον ἔχετε δεικνύειν ἐκφυόµενον τῆς καρδίας οὔτ’ ἄλλην τινὰ χρείαν τῶν ὑµένων, οὓς οὐκ ἂν ἡ µηδὲν εἰκῇ ποιοῦσα φύσις ἐν τῷ κυριωτάτῳ σπλάγχνῳ κατέθετο µὴ µέγιστόν τι µέλλοντας εἰς ὑπηρεσίαν παρέχειν αὐτῷ.

6.6.19. καί µοι θαυµάζειν ἐπέρχεται µάλιστα πάντων ᾿Ερασιστράτου καθ’ ἓν βιβλίον τὸ πρῶτον Περὶ πυρετῶν ἅµα µὲν ἀρχὴν ἀποφηναµένου καὶ ἀρτηριῶν καὶ φλεβῶν εἶναι τὴν καρδίαν, ἅµα δὲ τοὺς ἔξωθεν ἔσω νεύοντας ὑµένας ἐπὶ τοῖς εἰσάγουσι τὰς ὕλας ἀγγείοις ἐπιπεφυκέναι φάσκοντος.

6.6.20. Oὐδὲ γὰρ οὐδὲ τοῦτο δυνατὸν εἰπεῖν, ὡς τοῦ µὲν αἵµατος ἀρχὴ τὸ ἧπαρ ὑπάρχει, τῆς διοικούσης δὲ τὰς φλέβας δυνάµεως ἡ καρδία. ὅπου γὰρ οὐδὲ ταῖς ἀρτηρίαις ἐκ καρδίας ἐκπέµπεσθαι διὰ τῶν χιτώνων ὁµολογεῖ τὴν δύναµιν, ἦ πού γε ταῖς φλεψὶν ὁµολογήσει;.

6.6.21. εἴπερ οὖν ἀρχὴν ἐκεῖνό φαµεν εἶναι τὸ µόριον ὃ τοῖς ἀφ’ ἑαυτοῦ πεφυκόσιν ἤτοι τὴν δύναµιν ἢ πάντως γε τὴν ὕλην χορηγήσει, τὴν καρδίαν οὐχ οἷόν τε φάναι τῶν φλεβῶν ἀρχήν. δύναµιν µὲν γὰρ αὐταῖς οὐ χορηγεῖ κατὰ τὸν ᾿Ερασίστρατον, ὅτι µηδὲ ταῖς ἀρτηρίαις, ἡ δ’ ὕλη τοῦ αἵµατος ἐξ ἥπατος ὁρµᾶται σαφῶς.

6.6.22. οὐ µὴν <οὐδ’> ὅτι πᾶσαι περαίνουσιν εἰς τὴν καρδίαν αἱ φλέβες, ἀρχὴν αὐτῶν οἷόν τε τὴν καρδίαν αὐτὴν εἰπεῖν· οὐ περαίνουσι γάρ, ὡς δέδεικται πρόσθεν.

6.6.23. ἆρ’ οὖν ὅτι κατὰ τὴν πρώτην διάπλασιν ἐκ καρδίας ἡ γένεσις αὐτῶν ἐστι, διὰ τοῦτ’ ἀρχὴν ἕξουσι τὴν καρδίαν αἱ φλέβες; ἀλλ’ οὔτε περὶ τῆς τοιαύτης ἀρχῆς ἡ ζήτησις ἦν, ὡς ἐν τῷ [προτέρῳ] πρώτῳ γράµµατι κατ’ ἀρχὰς εὐθέως διώρισται, καὶ πρὸς τῷ µὴ ζητεῖσθαι τὴν τῆς γενέσεως αὐτῶν ἀρχὴν οὐδ’ ἀπόδειξίν τινα ἐπεχείρησεν ᾿Ερασίστρατος εἰπεῖν ὡς ἐκ καρδίας ἡ φύσις ἐν τῷ διαπλάττεσθαι τὸ ἔµβρυον ἐξέφυσε τὸ φλεβῶδες γένος.

6.6.24. οὐ µὴν οὐδ’ ἐπὶ νεύρων ἐζήτησε τὴν τοιαύτην ἀρχήν, ὥσπερ οὐδ’ ἐπ’ ἀρτηριῶν, ἀλλὰ µόνης τῆς ἐπὶ τοῦ διαπεπλασµένου τελέως ζῴου διοικήσεως ἀρχὰς ἀπεφήνατο, τῆς µὲν τῶν ἀρτηριῶν ἐνεργείας τὴν καρδίαν, τῆς δὲ τῶν νεύρων τὴν κεφαλήν. οὐκοῦν οὐδὲ φλεβῶν ἑτέρως ἂν ἔλεγεν ἀρχὴν εἶναι τὴν καρδίαν.

6.6.25. Eἰκότως µὲν οὖν ἀσαφὴς ἡ γνώµη τἀνδρός ἐστιν ἡ περὶ τῶν φλεβῶν οὐδὲν εἰπόντος ὑπὲρ αἵµατος γενέσεως, ἀλλ’ ὅλην ταύτην παραλιπόντος ἄσκεπτον τὴν ἐνέργειαν, ἀναγκαιοτέραν οὖσαν µακρῷ τοῖς ζῴοις τῆς κατὰ τὴν γαστέρα.

6.6.26. ζῆν µὲν γὰρ οἷόν τ’ ἐστὶν ἡµῖν εἰ καὶ µηδὲ ὅλως ἡ γαστὴρ τρίβοι τὰ σιτία, δυναµένοις γε προσφέρεσθαι χυλούς, ὡς ἐν πολλοῖς ἔθνεσι γάλα· τεθνάναι δ’ ἀναγκαῖον εἰ ἡ τοῦ αἵµατος ἀπόλ[λ]οιτο γένεσις, ἣν οὔτε εἰ τὸ ἧπαρ οὔτ’ εἰ φλέβες οὔτ’ <εἰ> ἡ καρδία πεπίστευται, σαφῶς ἐτόλµησεν ἀποφήνασθαι· τοσοῦτον ἀποδεῖ προσθεῖναί τινα ἀπόδειξιν τῷ λόγῳ.

6.6.27. οὐ µόνον δὲ ταύτην τὴν ἐνέργειαν ἀλλοιοῦσαν τὰ σιτία κατὰ ποιότητα διελθεῖν ὠλιγώρησεν, ἀλλὰ καὶ τὴν θρέψιν ὁµοίως γιγνοµένην ἐπιχειρήσας ἐξηγεῖσθαι µᾶλλον πάντων ἢ ἀλλοιώσεως ἐµνηµόνευσεν.

6.6.28. εἰ δὲ ταύτης ἐµνηµόνευσεν, εὐθὺς ἂν οἶµαι καὶ τοῦτο συνεπενόησεν, ὅτι πᾶσι τοῖς ὑπό τινος ἀλλοιουµένοις εἰς τὴν τῶν ἀλλοιούντων ἰδέαν ἡ µεταβολὴ γίγνεται.

6.6.29. καθάπερ γὰρ τὸ πῦρ ὁµοιῶσαν ἑαυτῷ τὸ ξύλον ἐξ αὐτοῦ [ἅµα] γένεσίν τε ἅµα καὶ τροφὴν ἴσχει, κατὰ τὸν αὐτὸν ὁρᾶται τρόπον καὶ τὰ φυτὰ καὶ τὰ ζῷα τὴν τροφὴν ἑαυτοῖς ὁµοιοῦντα.

6.6.30. δηλοῦται δὲ τοῦτο καὶ ἐκ τῶν ἡµιπέπτων περιττωµάτων ὁµοίων ἀεὶ γιγνοµένων τοῖς τρεφοµένοις σώµασιν ὧν ἐστι περιττώµατα.

6.6.31. Φυσικώτερος µὲν οὖν ὁ λόγος ἐστὶ καὶ δεόµενος ἀκροατῶν προγεγυµνασµένων ἐν τοῖς περὶ τῶν φυσικῶν δυνάµεων λογισµοῖς οὓς ἰδίᾳ διήλθοµεν ἑτέρωθι.

6.6.32. λεχθήσεται δὲ καὶ νῦν ὀλίγον ὕστερον· ἐν δὲ τῷ παρόντι συντελέσαι βούλοµαι τὸν ὑπὲρ τῆς ᾿Ερασιστράτου γνώµης ἅπαντα λόγον, <ἐν> ᾧ [ἀπο]δεδείξεται ὡς κατὰ τὴν πρώτην ἐν τῇ µήτρᾳ τῶν ἐµβρύων διάπλασιν οὐκ ἐκ τῆς καρδίας αἱ φλέβες ἴσχουσι τὴν γένεσιν.

6.6.33. ἅπασαι γὰρ αἱ κατὰ τὸ χόριον φλέβες αἱ συνάπτουσαι τῇ µήτρᾳ τὸ κυούµενον ἀποβλαστήµατ’ εἰσὶ µιᾶς µεγίστης φλεβὸς ἐξ ἥπατος ὡρµηµένης.

6.6.34. αὕτη δὲ ὥσπερ τι στέλεχος ἐπὶ πτόρθων παµπόλ<λ>ων τῶν ἐξ αὐτῆς ἐκπεφυκότων ἀγγείων εἰς τὸ χόριον ἄχρι πλείστου µὲν ἄσχιστος καὶ µία µένουσα διεξέρχεται µέγα διάστηµα τὸ κατ’ αὐτὸ τὸ σπλάγχνον, ἀνίσχουσα δ’ ἤδη πρὸς τοὐκτὸς ἕτερον µέγιστον διάστηµα διεξέρχεται δίχα σχισθεῖσα διττοῖς καὶ τοῦτο ὁριζόµενον ὅροις, ἑνὶ µέν, ᾧ νῦν δὴ πέπαυµαι λέγων, ὅταν ἀνίσχῃ πρῶτον ἔξω τοῦ δέρµατος, ἑτέρῳ δ’ ὅταν ὑπερκύψῃ τὸν ἀµνειόν.

6.6.35. ἡ γὰρ διὰ τούτου διέξοδος ἅπασα τὴν ἀπὸ τοῦ ἥπατος ἐπὶ τὸν ὀµφαλὸν συνηνωµένην φλέβα περιέχει νεµοµένην εἰς δύο.

6.6.36. τρίτη δ’ ἄλλη χώρα τὰς δύο ταύτας ἐκδέχεται φλέβας, ἡ κατὰ τὸ χόριον, οὐκέτι µενούσας δύο. σχίζεται γὰρ ἑκατέρα πολυειδῶς εἰς παµπόλ<λ>ας ἄλλας ἀλλαχόσε τοῦ χορίου διασπειροµένας.

6.6.37. αὖθις δ’ ἀπ’ ἐκείνων ἕτεραί τινες, εἶτα ἀπ’ ἐκείνων ἄλλαι γεννῶνται, καθάπερ οἱ κλῶνες ἀπὸ τῶν πτόρθων, ἄχρις ἂν εἰς µικρότατα τελευτήσωσιν ἀγγεῖα, τὰς οἷον ἐσχάτας βλάστας [τὰς] τοῦ φυτοῦ.

6.6.38. οἰκειότερον δ’ ἦν ἄρα µήτε τὴν ἐκ τοῦ ἥπατος ὁρµηθεῖσαν φλέβα πρέµνῳ προσεικάζειν εἰς πολλοὺς κλάδους σχιζοµένῳ µήτε τὰς ἐσχάτας τελευτὰς βλαστήµασιν, ἀλλὰ ταύτας µὲν αὐτοῖς τοῖς πέρασι τῶν ῥιζῶν τοῖς εἰς τὴν γῆν ἐµπεφυκόσι, τὴν µεγίστην δὲ φλέβα τῇ συµπάση<ς> τῆς ῥιζώσεως ἀρχῇ.

6.6.39. φαίνονται γάρ πως εἰς τὴν µήτραν αἱ τελευταὶ τῶν φλεβῶν ἐρριζωµέναι τροφὴν ἐξ αὐτῆς [αἷµα] ἀναφέρειν ἐπὶ τὸ ἧπαρ ὡς ἀρχὴν ἅπαντος τοῦ φυτοῦ.

6.6.40. εἰ δ’ οὐ βούλει τὸ ἧπαρ ἀρχὴν θέσθαι, τῇ καρδίᾳ µὲν οὐδαµῶς ἂν ἔχοις ἔτι προσνέµειν τὴν ἀρχήν, ἀναγκασθήσῃ δὲ πάντα τὰ εἰς τὴν µήτραν ἐµφυόµενα πέρατα τὴν ἀρχὴν ἀποφήνασθαι τῶν φλεβῶν. ἀλλ’ εἰ τοῦτο, καὶ τὴν τῶν ἀρτηριῶν ἀρχὴν ἀναγκαῖον ἔσται σοι τὰ εἰς τὰς µήτρας καθήκοντα πέρατα θέσθαι, τὴν καρδίαν ὑπερβάντι.

6.6.41. δεῖξον οὖν ἡµῖν ἔτι καὶ τὴν τῶν νεύρων ἀρχὴν ἐκ τῶν αὐτῶν ὁρµωµένην. ἀλλ’ ὅµως οὔτ’ ἐστί τι νεῦρον ἐκφυόµενον τῆς µήτρας εἰς χόριον οὔτ’ ἐν τῷ χορίῳ φαινόµενον οὔτε κατὰ τὸν ὀµφαλὸν ἢ ἔξωθεν ἔσω χωροῦν ἢ ἔσωθεν ἔξω προερχόµενον.

6.6.42. οὐδὲ γὰρ ἦν ὅλως χρεία τὴν τῶν νεύρων ἀρχὴν τοῦ γεννωµένου συναφθῆναι τῇ µήτρᾳ καθάπερ τὴν τῶν ἀρτηριῶν τε καὶ φλεβῶν. αὗται µὲν γὰρ δέονται τῶν ἐκ τῆς κυούσης ὑλῶν, ἡ δ’