Тры таварышы (на белорусском языке) - Эрих Ремарк

Гаспадар скрывiўся, як ад зубнога болю, i сказаў, што хопiць. Мы гатовы былi спынiцца. Але ўзнялi шум гледачы. Яны запатрабавалi, каб ён даў нам пагуляць яшчэ. Iм хацелася бачыць, як яго раздзяваюць. Больш за ўсiх шумела Лiна, якая раптам з'явiлася тут са сваiм кавалём.

- Прамахвацца можна, - хрыпата крычала яна, - а трапляць - не? - Каваль штось гугнiў у падтрымку.

- Добра, - вырашыў Ленц. - Яшчэ па разе.

Я кiнуў першы. Тазiк, кубак i мыльнiца. Затым падышоў Ленц. Ён узяў пяць колцаў. Чатыры ён кiнуў запар на адзiн крук. Перад пятым ён зрабiў штучную паўзу i дастаў цыгарэту. Тры чалавекi падалi яму прыпалiць. Каваль паляпаў яго па плячы. Лiна ад хвалявання кусала хусцiнку. Потым Готфрыд прыцэлiўся i лёгка, каб апошняе колца не адскочыла, накiнуў яго на чатыры першыя. Колца павiсла. Усе бурлiва зашумелi. Ён адхапiў галоўны прыз - дзiцячы вазок з ружовай коўдрай i падушачкамi.

Гаспадар, лаючыся, выкацiў яго. Мы ўсё ўпакавалi i паехалi да наступнай будкi. Лiна штурхала вазок. Каваль адпускаў такiя жарты, што я з Патрыцыяй Хольман вырашыў крыху адстаць. Каля наступнай будкi колцы накiдвалiся на рылцы бутэлек. Той, хто трапляў, забiраў бутэльку. Мы выйгралi шэсць бутэлек. Ленц паглядзеў на этыкеткi i аддаў бутэлькi кавалю.

Была яшчэ адна будка такога тыпу. Але гаспадар ужо пранюхаў пра нас i, калi мы падышлi, заявiў, што яна закрыта. Каваль хацеў узняць вэрхал, бо ён убачыў, што прызы тут - бутэлькi з пiвам. Але мы ўтрымалi яго. Гаспадар будкi быў аднарукi.

У суправаджэннi вялiзнага натоўпу мы вярнулiся да "кадзiлака".

- Што цяпер? - спытаў Ленц i пачухаў патылiцу. - Найлепш - прывязаць вазок ззаду да машыны.

- Выдатна, - сказаў я. - Але ты сядзеш у яго i будзеш кiраваць, каб не перакулiўся.

Патрыцыя Хольман запратэставала. Яна збаялася, што Ленц так i зробiць.

- Цудоўна, - выказаўся Готфрыд. - Давайце тады разбяромся. Двух мiшак вам абавязкова трэба пакiнуць сабе. Грамафонныя пласцiнкi таксама. Як наконт патэльнi?

Дзяўчына пахiтала галавой.

- Тады пераходзiць ва ўласнасць майстэрнi, - заявiў Готфрыд. - Вазьмi яе, Робi, стары майстра яечнi. Кафейны сервiз?

Дзяўчына кiўнула на Лiну. Кухарка зачырванелася. Готфрыд перадаў ёй прадметы, нiбы ўручаючы прыз. Потым ён дастаў тазiк.

- Гэтую ўмывальную прыладу? Пану суседу, цi не так? Прыгадзiцца ў рабоце. Будзiльнiк таксама. Кавалi спяць моцна.

Я перадаў Готфрыду вазу. Ён уручыў яе Лiне. Яна, запiнаючыся, адмаўлялася. Яе вочы неадрыўна глядзелi на Магдалiну, якая каялася. Ёй здавалася: калi яна возьме вазу, то кавалю аддадуць карцiну.

- Я захапляюся мастацтвам, - вымавiла яна. Яна стаяла, хвалюючыся ад жадання, i кусала чырвоныя пальцы.

- Шаноўная паненка, - сказаў Ленц з велiкадушным жэстам i павярнуўся да нас, - як ваша думка?

Патрыцыя Хольман узяла карцiну i аддала яе кухарцы.

- Гэта вельмi прыгожая карцiна, Лiна, - сказала яна з усмешкай.

- Павесь яе над ложкам i помнi, - дадаў Ленц.

Лiна забрала яе са слязьмi на вачах. Ад удзячнасцi яна аж заiкала.

- А цяпер цябе, - у роздуме сказаў Ленц, звяртаючыся да дзiцячага вазка. Вочы Лiны, нягледзячы на шчасце ад валодання Магдалiнай, зноў загарэлiся прагным агнём. Каваль сказаў, што нiколi не ведаеш, калi такая рэч можа спатрэбiцца, i засмяяўся так, што ўпусцiў бутэльку з вiном. Але Ленц не аддаў iм вазок.

- Хвiлiнку, я там нешта ўбачыў, - сказаў ён i знiк.

Праз некалькi хвiлiн ён узяў вазок i пацягнуў яго некуды.

- Усё ў парадку, - сказаў ён, вярнуўшыся без яго. Мы селi ў "кадзiлак".

- Як на каляды, - шчаслiва сказала Лiна, трымаючы падарункi i падаючы нам чырвоную лапу на развiтанне. Каваль адвёў нас яшчэ на хвiлiнку ўбок.

- Слухайце, - сказаў ён. - Калi вам спатрэбiцца каго адлупцаваць- я жыву на Лейбнiцштрасэ, 16, заднi двор, на другiм паверсе справа. Калi iх, магчыма, будзе некалькi чалавек, я збяру сваю кампанiю.

- Дамовiлiся, - адказалi мы i паехалi.

Калi мы ад'ехалi ад плошчы, Готфрыд паказаў у акно. Мы ўбачылi свой дзiцячы вазок, сапраўднае жывое дзiця ў iм, а побач бледную расстроеную жанчыну, якая разглядала вазок.

- Добра, праўда? - спытаў Готфрыд.

- Занясiце ёй яшчэ i мiшак, - усклiкнула Патрыцыя Хольман. - Яны там будуць дарэчы.

- Можа, аднаго, - сказаў Ленц. - Аднаго пакiнем сабе.

- Не, абодвух.

- Добра. - Ленц выскачыў з машыны, кiнуў плюшавых лялек жанчыне ў ахапак i, не даўшы ёй вымавiць нi слова, быццам наўцёкi, заспяшаўся да машыны. - Так, - сказаў ён, уздыхнуўшы з палёгкай. - Цяпер мне ад майго высакародства аж дрэнна зрабiлася. Высадзiце мяне каля "Iнтэрнацыяналя". Мне абавязкова трэба выпiць чарку каньяку.

Ён вылез, а я павёз дзяўчыну дадому. Сёння было не так, як мiнулы раз. Яна стаяла ў дзвярах, i лiхтар кiдаў водблiскi на яе твар. Яна выглядала выдатна. Мне вельмi хацелася пайсцi з ёй.

- Дабранач, - сказаў я. - Спакойнага сну.

- Дабранач.

Я пазiраў ёй услед, пакуль не пагасла святло. Потым я паехаў. У мяне было дзiўнае пачуццё. Я адчуваў сябе не так, як звычайна, калi вечарам захочацца дзяўчыны. Было куды больш пяшчоты. Пяшчоты i жадання пазбавiцца нечага ў самiм сабе. Пусцiць, каб паляцела, няведама куды.

Я паехаў да Ленца ў "Iнтэрнацыяналь". Ён быў амаль пусты. У кутку сядзела Фрыда са сваiм сябрам, кельнерам Алоiсам. Яны спрачалiся. Готфрыд сядзеў з Мiмi i Валi на канапе каля стойкi. Ён быў далiкатны, не пакiдаў без увагi нават Мiмi, бедную старую кабету.

Дзяўчаты неўзабаве пайшлi. Iм трэба было на працу. Цяпер была самая пара. Мiмi вохала i ўздыхала - балелi ногi. Я падсеў да Готфрыда.

- Ну, выказвайся! - сказаў я.

- Навошта, хлопец, - адказаў ён на маё здзiўленне. - Усё правiльна, так i дзейнiчай.

Мне стала лёгка ад таго, што ён успрыняў усё так проста.

- Мог бы i раней добрае слова сказаць, - сказаў я.

Ён махнуў рукой.

- Глупства.

Я заказаў рому.

- Ты ведаеш, - сказаў я потым. - У мяне нiякага ўяўлення, хто яна i што. Не ведаю, што ў яе з Бiндзiнгам. Цi гаварыў ён табе тады што-небудзь?

Ён зiрнуў на мяне.

- Цябе гэта трывожыць?

- Не.

- Я так i думаў. Мiж iншым, палiто табе добра пасуе.

Я пачырванеў.

- Няма чаго чырванець. Усё нармальна. Я хацеў бы, каб i ў мяне так было.

Я хвiлiну памаўчаў.

- Чаму, Готфрыд? - спытаў я нарэшце.

Ён глянуў на мяне.

- Таму што ўсё астатняе - дзярмо, Робi. Таму што сёння няма нiчога, што мела б вартасць. Прыпомнi, што табе ўчора гаварыў Фердынанд. Ён мае рацыю, гэты стары таўстун, якi малюе нябожчыкаў. Ну, давай, сядзь да скрынкi ды сыграй некалькi старых салдацкiх песень.

Я сыграў "Тры лiлеi" i "Аргонскi лес". У пустым шынку песнi прагучалi прывiдна, калi мець на ўвазе той час, у якi мы iх спявалi...

VII

Праз два днi Кёстэр паспешлiва выбег з майстэрнi.

- Робi, тэлефанаваў твой Блюменталь. Прасiў цябе прыехаць у адзiнаццаць на "кадзiлаку". Ён хоча зрабiць пробную паездку.

Я шпурнуў адвёртку i гаечны ключ.

- Браце, Ота... Няўжо нешта будзе?

- А што я вам казаў! - пачуўся голас Ленца з ямы пад "фордам". - Я казаў, што ён вернецца. Слухайцеся Готфрыда!

- Прытрымай язык, становiшча сур'ёзнае, - крыкнуў я ўнiз.

- Ота, наколькi можна збавiць цану?

- У крайнiм выпадку саступi дзве тысячы. У самым крайнiм - дзве дзвесце. Калi ўжо iншага выйсця не будзе - дзве пяцьсот. Калi ўбачыш, што перад табой вар'ят - дзве шэсцьсот. Але скажы яму, што мы будзем яго вечна праклiнаць.

- Добра.

Мы адцёрлi машыну да бляску. Я сеў у яе. Кёстэр паклаў мне руку на плячо.

- Робi, памятай, што ты быў салдатам i рабiў i не такое. Абаранi гонар нашай майстэрнi, не шкадуючы крывi. Памры, але не выпускай з рук кашалёк Блюменталя.

- Дамовiлiся, - усмiхнуўся я.

Ленц выцягнуў з кiшэнi нейкi медаль i паднёс яго мне да твару.

- Дакранiся да майго амулета, Робi!

- Давай. - Я дакрануўся.

- Абракадабра, вялiкi Шыва, - заклiнаў Готфрыд. - Дай гэтаму баязлiўцу мужнасцi i сiлы. Стой! Лепш за ўсё вазьмi яго з сабой. А цяпер плюнь тры разы.

- Парадак, - сказаў я, плюнуў яму пад ногi i паехаў мiма Юпа, якi ўсхвалявана вiтаў мяне, узняўшы ўгору шланг.

Па дарозе я купiў некалькi гваздзiкоў i ўпрыгожыў iмi машыну. Я разлiчваў зрабiць уплыў на фраў Блюменталь.

На жаль, Блюменталь прыняў мяне не дома, а ў канторы. Мне давялося хвiлiн пятнаццаць чакаць. "Даражэнькi, - падумаў я, - гэты фокус мне знаёмы, гэтым ты мяне не выб'еш з каляiны". У пачакальнi я як след распытаў сiмпатычную машынiстку пра фiрму, падкупiўшы яе гваздзiком. Трыкатажныя вырабы, збыт добры, дзевяць супрацоўнiкаў, цiхi кампаньён, зацятая канкурэнцыя з "Маерам i Сынам", сын Маера ездзiць у чырвоным двухмесным "эсексе" - вось што мне ўдалося даведацца, пакуль мяне запрасiў Блюменталь.

Ён адразу гахнуў з цяжкой артылерыi.

- Малады чалавек, - сказаў ён. - У мяне мала часу. Мiнулы раз вы назвалi цану, пра якую вы можаце толькi марыць. Але руку на сэрца - колькi каштуе машына?

- Сем тысяч марак, - адказаў я.

Ён рэзка адвярнуўся ад мяне.

- Тады няма размовы.

- Пан Блюменталь, - сказаў я, - паглядзiце машыну яшчэ раз.

- Няма патрэбы, - перабiў ён мяне. - Я ўжо паглядзеў.